PAARS is onderdeel van de Diversiteitsweek
Weet hoe te reageren op vragen/reacties van leerlingen
Eerste Hulp Bij Uitdagende Uitspraken
Hoe reageer je als leerkracht op uitdagende uitspraken in de klas?
'Laat die bootvluchtelingen maar sterven op de Middellandse Zee. Europa zit toch al vol!', 'Wie gelooft nu nog in een God? Dat is echt niet meer van deze tijd!', 'Homoseksualiteit is tegennatuurlijk.', 'Arme mensen zijn dom omdat ze niet weten hoe ze met geld moeten omgaan.' 'Als een meisje zich sexy kleedt, dan vraagt ze er zelf om dat ze lastiggevallen wordt.'
Leerlingen doen soms uitdagende uitspraken die provocerend, ongepast, kwetsend, respectloos of beledigend bedoeld zijn, of zo ervaren kunnen worden. Hier vind je tips hoe ermee om te gaan.
Tips over hoe je kunt omgaan met kwetsende uitspraken:
1. Houd de dialoog open
Versterk (op voorhand) attitudes zoals kritisch denken, onderbouwen van argumenten, constructief omgaan met conflicten, meningsverschillen en maatschappelijke betrokkenheid. Zet in op verbindende communicatie. Leg samen met de deelnemers de gespreksregels vast, en verwijs hiernaar wanneer relevant.
2. Zet een stapje terug
Erken de emoties in het verhaal, erken dat sommige mensen geraakt worden door het thema. Durf toe te geven dat je het zelf ook niet weet, of te weinig info over hebt over het onderwerp. Besef dat ‘neutraal’ niet bestaat: iedereen neemt ook eigen waarden, normen en aannames mee.
3. Zoom uit van het conflict
Zoek uit wat de eigenlijke kern is van een conflict, wat nu juist tot de controverse leidt en wat de bredere context is.
4. Onderzoek de feiten
Vraag door: op welke bronnen doet men een beroep? Onderzoek de autoriteit van de bron, stimuleer tot sterke argumenten en meerdere perspectieven.
5. Blijf niet alleen
Bespreek lastige ervaringen met collega’s, organiseer een training over vooroordelen en weerstanden.
Bron: FARO, Katrijn D’Hamers, adviseur Diversiteit.
Wat als een uitspraak van een leerling botst met mijn waarden?
Tips van onderwijsconsulent Steffie De Baerdemaeker:
- 'Schat eerst in of je eigen veiligheid of die van je leerlingen in gevaar komt. Ja? Blok de uitspraak dan meteen af! Scherpe meningen mogen, maar je formuleert ze altijd met respect en vanuit een ik-boodschap. ‘Wat je net deed, kan niet’.'
- Meestal kan je doorvragen zonder de verbinding te verliezen. ‘Homo’s moeten niet in je buurt komen? Kan je uitleggen waarom? En hoe komt het dat je daar vandaag zo over denkt?’ Met die ‘vandaag’ vertel je subtiel dat meningen kunnen veranderen. Haal vervolgens de magische vragen van deep democracy van stal: wie deelt die mening, wie denkt iets anders? Daarmee ontgrendel je discussies en komen nieuwe inzichten of tegenargumenten niet van jou maar van klasgenoten.
- Je mag zeker vertellen dat een uitspraak pijn doet. Zet dan letterlijk een stap opzij. ‘Wat je zegt, raakt me als mens. En wel daarom. Maar ik blijf openstaan voor alle respectvolle meningen’. Stap naar links en je bent weer leraar en moderator.'
Bron: Klasse
Hoe ga je om met extreme denkbeelden van leerlingen? Vijf tips.
Jongeren zijn vaak op zoek naar hun identiteit en kunnen zich sterk aangetrokken voelen door extreme ideeën. Hoe ga je daar als school mee om en hoe help je hen om alternatieven te zoeken voor (gewelddadig) extremisme? Stijn Sieckelinck, pedagoog en radicaliseringexpert, pleit ervoor om dit aan te pakken door jongeren te reradicaliseren: jongeren laten inzien dat er conflicten mogen zijn en hen op een vreedzame manier leren omgaan met verschillen.
